De Franse wijncultuur is in gevaar. Door achterhaalde tradities verdwijnen steeds vaker eeuwenoude merken.
De Franse en Italiaanse wijnboeren zijn al jaren in een nek-aan-nekrace verwikkeld over wie jaarlijks de meeste wijn produceert. Maar de kans is groot dat in 2015 Spanje met de eer gaat strijken. De Franse wijncultuur is namelijk helemaal uit de tijd. Dit stellen de Fransen na uitgebreid onderzoek zelf, bij monde van Eric Rosaz, directeur van de vereniging van onafhankelijke Franse wijnproducenten.
De consument is snel gewend geraakt aan de gemakken van schroefdoppen, pakken wijn en duidelijke labels. Deze trends werden de afgelopen jaren ingezet door wijnproducenten uit Chili, Zuid-Afrika en Australië. De Fransen bleven al die tijd gewoon trouw aan hun kurken en etiketten vol historische pracht en praal. Onder het motto ‘Onze wijn komt uit de Bordeaux en is dus per definitie heel goed’ bleef het chauvinisme hoogtij vieren op de Franse wijnakkers.
Maar nu worden ze door de consument op de vingers getikt. Buiten Frankrijk heerst een andere wijncultuur. Het is niet iets alledaags,de drank wordt met name genuttigd bij speciale gelegenheden. Vooral in de VerenigdeStaten (in 2015 met 3,3 miljard liter de grootste wijnimporteur) en Groot-Brittannië willen wijndrinkers trendy blijven. ‘Vroeger hadden wijnen met draaidoppen het imago van goedkope slobberwijnen, maar nu vinden de mensen het vooral ook handig’, verklaart Marc Jansen van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL).
Ook de kritiek op de labels deelt Jansen. ‘Wijn heeft een hoge emotionele waarde. Je moet het ruiken en proeven: mensen willen er echt van genieten. Met een goed verhaal over de geschiedenis en herkomst van de wijn kun je een extra dimensie geven’, aldus Jansen. ‘De Fransen zijn echt in paniek.’
De totale wijnexport van Frankrijk leverde in 2007 niettemin 10 miljard euro op. Het zijn dan ook vooral lokale, onbekendere wijnen die in zwaar weer verkeren. In de periode 2000-2015 zal 28 procent van de producenten van die wijnen verdwenen zijn. Nu al moeten sommige van hen de wijn distilleren om als pure alcohol te verkopen.
Om toch in de markt te blijven moeten die wijnboeren meer gaan samenwerken en betere contacten leggen met groothandelaren zoals de supermarkten, zo bleek uit het onderzoek van Eric Rosaz. ‘Ik ben ervan overtuigd dat Frankrijk de wapens heeft om te vechten en om zijn leiderspositie te behouden, maar daarvoor moeten we de geschiedenis en onze cultuur minder zwaar laten wegen en een nieuwe dynamiek zoeken’, aldus de Fransman.
De teloorgang van de Franse wijncultuur kan overigens niet de Nederlanders aangerekend worden. ‘In 2007 kwam 30,5 procent van onze wijnimport uit Frankrijk, slechts 9,9 procent uit Spanje’, vertelt Jaap Oosterbroek van Productschap Wijn in Den Haag. Hij wil de paniekerige berichten uit Frankrijk enigszins relativeren. ‘Er spelen veel factoren mee, denk bijvoorbeeld simpelweg aan een misoogst.’ Ook ziet hij nieuwe kansen voor de wijnboeren. ‘Het is een algemeen fenomeen, maar ook op de wijnmarkt komen biologische producten op.’