Het omvallen van twee tot voor kort zeer machtige Amerikaanse banken zorgde gisteren voor een zwarte dag op de wereldwijde beurzen. Analisten vrezen voor wat nog komen gaat.
In één klap zijn de Verenigde Staten twee van hun grootste zakenbanken kwijt. Het eerste nieuwe slachtoffer van de hypotheekcrisis was gisteren het befaamde Lehman Brothers. Het in 1850 opgerichte instituut was inmiddels zo zwaar getroffen door de kredietcrisis, dat de bank niet meer op eigen kracht verder kon. De bank begon een zoektocht naar een koper en dacht deze gevonden te hebben in een Zuid-Koreaans staatsfonds. Toen dat vorige week afhaakte, kelderde Lehman Brothers met 90 procent op de beurs en besloot de Amerikaanse overheid in te grijpen.
Afgelopen weekeinde werd onder regie van de autoriteiten een laatste poging gedaan om een koper te vinden. Hoewel een aantal banken (waaronder Barclays) wel aan de onderhandelingstafel kwam zitten, durfde niemand de koop aan. Gevolg: Lehman Brothers vroeg gisterochtend faillissement aan. Beelden van werknemers die met dozen vol kantoorgerei het hoofdkantoor aan Times Square verlieten, vlogen de wereld over.
De andere grote zakenbank, Merrill Lynch, mocht zich tot voor kort een van de rijkste bedrijven van de wereld noemen. Maar ook deze bank ging ten onder aan grootschalige investeringen in hypotheekproducten voor huizen die allang niet meer het bedrag van de openstaande hypotheek waard waren. De Amerikaanse regering schoot weer te hulp en wist een overname door Bank of America te organiseren.
‘Voor het imago van de financiële sector is dit desastreus’, zegt Cees van Lotringen, hoofdredacteur van fondsnieuws.nl. ‘Lehman Brothers behoort tot de paradepaardjes van het Amerikaanse systeem, het is een dramatisch signaal.’ Analisten vrezen voor een domino-effect. Alan Greenspan, voormalig voorzitter van de Amerikaanse federale bank, stelde gisteren al dat er meer financiële instellingen zullen omvallen.
‘Amerika is het meest kapitalistische land wat er is, maar nu vragen alle banken of de overheid hun sector wil ondersteunen’, merkt Van Lotringen op. De overheid kwam ook banken te hulp als Bear Stearns, Fannie Mae en Freddie Mac. En het volgende verzoek is alweer binnen: verzekeringsgigant AIG heeft de overheid om 40 miljard dollar (ruim 28 miljard euro) gevraagd om tijdelijk rond te kunnen komen.
De gevolgen waren gisteren groot. Internationaal sloten de beurzen dik in het rood. De Europese Centrale Bank pompte nog eens 30 miljard euro extra krediet in de markt en tien van de grootste mondiale banken besloten een potje te maken waaruit geput kan worden wanneer een van hen in de problemen komt.
Maar volgens minister van Financiën Wouter Bos en veel van zijn Europese collega’s valt de crisis voor Europa mee. Van Lotringen beaamt dat. ‘Nederland wordt minder geraakt, maar dit alles zal wel tot onzekerheid leiden.’