Wat is de bewering?
‘Een mens krijgt per dag ongeveer 2.500 reclame-uitingen op zich af.’
Wie zegt dat?
Cabaretier Guido Weijers.
Waar zegt hij dat?
In zijn wekelijkse programma Weijers ontweekt! op Nederland 1.
Hoe zat het ook alweer?
Overal is reclame. Op tv, billboards, voetbaltenues, in je mailbox, op social media, noem maar op. Bewust en onbewust dringen duizenden prikkels ons brein binnen. En omdat niet ons verstand, maar dat brein onbewust bepaalt wat we doen, is dat best zorgwekkend, vindt de verrassend moralistische Weijers.
Wat is waar?
Met een zoekopdracht op internet kom je wisselende claims tegen over hoeveel reclame-uitingen we per dag meekrijgen. De beweringen gaan van 100 tot meer dan 5.000. Navraag wijst uit dat een tekstschrijver van Weijers voor het getal 2.500 heeft gekozen, nadat hij het was tegengekomen op scholieren.com in een werkstuk uit 2004 van Evelien uit 5 vwo.
Evelien bedacht dat cijfer niet zelf, maar vond het in een boek ter ere van 40 jaar Stichting Etherreclame uit datzelfde jaar. Daarin staat een quote van Tiemen Bosma die hij deed als voorzitter van de vereniging van reclamebureaus, in… 1988. ‘Het was een Amerikaans onderzoek, vertaald naar Nederland’, zegt Bosma, die nu voor een zeiljachtverhuurder in Engeland werkt. ‘Mijn schatting is dat het vandaag de dag twee keer zo hoog kan zijn. Als je een product uit de keukenkast pakt is dat ook één impuls.’
Het getal 2.500 lijkt dus gedateerd. Wat is het wel? Marketingprofessor Steven van Belleghem had het dit jaar op een congres in Haarlem nog over 3.000 tot 5.000 reclamebooschappen per dag. Maar dat blijkt ook een Amerikaans onderzoek. ‘Concrete cijfers van Nederland heb ik niet’, laat hij weten. Storyteller Theo Hendriks schetste in 2004 dat het er 3.000 moesten zijn. Dat getal wordt net als dat van Bosma nog vaak aangehaald. Zijn bron? ‘Ik heb geen bron, het is een getal waarmee ik probeerde aan te geven dat je moet opvallen’, zegt hij nu.
‘Er zijn gewoon geen harde cijfers’, zegt Bob Fennis, hoogleraar consumer behaviour aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Dit is een getal of een mythe die je niet kan ontzenuwen.’ Fennis noemt zelf in zijn colleges het getal 1.000. ‘Dat is bedoeld als een metafoor dat het er in ieder geval veel zijn. Niemand heeft het ooit onderzocht in Nederland. Het is allemaal even waar als onwaar. Niemand weet het’, aldus Fennis.
Fred van Raaij, hoogleraar economische psychologie aan de Universiteit van Tilburg, bevestigt dat een dergelijk onderzoek niet bestaat. ‘Er zijn schattingen tussen 1.200 en 2.000. Het ligt eraan wat je die dag doet: thuis zitten of door winkelstraten lopen. Als alle confrontaties worden meegeteld, zou 2.000 een redelijke schatting zijn. Als alleen bewuste waarneming en herinnering meetellen, is de schatting lager dan 1.000’, licht hij toe.
Eindoordeel
De bewering is niet waar. Maar een cijfer dat wél waar is, is er niet en als schatting lijkt 2.500 nog best reëel.
Reactie
‘Ik vind het fijn dat een super-ijverige journalist dit heeft geverifieerd, al denk ik dat de boodschap van m’n betoog er niet door verandert.’